آینده پژوهی بحران یمن بر پایه سناریو نویسی

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی، دانشگاه تبریز

2 کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه گیلان

چکیده

با ورود موج بیداری اسلامی (بهار عربی) به یمن، مردم این کشور به‌ویژه حوثی‌ها در مخالفت با حکمرانی علی عبدالله صالح قیام کردند که نتیجه آن به بحرانی چندساله و هنوز لاینحل تبدیل‌شده است. به دلیل موقعیت راهبردی یمن، تحولات این کشور همواره موردتوجه کشورهای ذی‌نفع و ذی‌نفوذی چون عربستان و آمریکا بوده است که به همراه «شورای همکاری خلیج‌فارس» از طریق جایگزینی منصور هادی معاون عبدالله صالح سعی کردند این بحران را مدیریت کنند، اما ابعاد این بحران به‌تدریج پیچیده‌تر شد و اکنون تحلیل­گران تلاش می‌کنند تا برای این بحران راه‌حلی مناسب پیشنهاد کنند. ازاین‌رو، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که تحولات یمن و رویکرد بازیگران داخلی و خارجی چه آینده­ای را می‌تواند برای این کشور رقم بزند. یافته‌های پژوهش در چارچوب آینده‌پژوهی  و به روش سناریونویسی (سناریو پردازی) حاکی از شکل‌گیری سناریوهای مطلوبی چون پایان منازعه و آغاز مذاکرات صلح و تداوم منازعه تا تسلیم حوثی‌ها و سناریوهای محتملی چون پذیرش فدرالیسم و تجزیه یمن به دو کشور و سناریوی باورپذیر (ممکنی) چون قدرتمند شدن القاعده و داعش و ایجاد امارت اسلامی در یمن است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Futurology of Yemeni Crisis in Terms of Scenario Writing

نویسندگان [English]

  • Javad Alipoor 1
  • Sajad Gheytasi 2
  • Mehdi Darabi 2
1 Assistant Professor of Political Science, University of Tabriz
2 M.A, Gilan university
چکیده [English]

With the entrance of the Islamic Awakening (the Arab Spring) into Yemen, Yemeni people in particular Houthis up rose against the government of Ali Abdullah Saleh that led to a 7-year and still-dissolved crisis. Due to the strategic situation of Yemen, the developments in this country have always been in the attention of influential countries such as Saudi Arabia and the United States of America, which together with the ]Persian[ Gulf Cooperation Council, tried to manage this crisis by replacing Mansour Hadi, deputy of Abdullah Saleh. But, this crisis has gradually become more complex and observers seek to suggest an appropriate solution. Therefore, this study seeks to answer this question that the developments in Yemen and the approaches of domestic and foreign actors what future can bring to the country? The findings of this futurology research based on scenario writing suggest the emergence of preferable scenarios such as the end of the conflict and starting peace negotiations and continuation of the conflict till surrendering Houthis and possible scenarios such as the acceptance of federalism and the breakdown of this country as well as a possible scenarios, namely the rise of al-Qaeda and the ISIS and the establishment of the Islamic Emirate in Yemen.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futurology
  • Yemen
  • Saudi Arabia
  • Ansarullah
  • Scenario Writing
  • ابوالحسن شیرازی، حبیب‌الله. و مظلوم طبائی زواره، سید رضا. (1392). کالبدشکافی انقلاب صورتی در یمن و نقش عربستان سعودی در سرکوب آن، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، 21: 76-37.
  • احمدی، حمید. و خسروی، افسانه. (1395). کالبدشکافی تهاجم عربستان به یمن: ژئوپلیتیک، محیط بحران‌زای داخلی و سیاست بین‌الملل، فصلنامه سیاست، 46 (4): 838-817.
  • احمدیان، حسن. (1389). القاعده در یمن؛ عوامل قدرت­گیری و گسترش فعالیت، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 11 (43): 174-155.
  • احمدیان، حسن. (1390). خیزش مردم یمن و گذار از رژیم اقتدارگرا، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 12 (45): 62-37.
  • احمدیان، حسن. (1396). آینده ساختار و موازنه قدرت در یمن، ماهنامه آینده‌پژوهی، 43: 20-18.
  • امیردهی، علیرضا. (1389). یمن از حاکمیت سیاسی تا روابط با جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه اندیشه تقریب، 23: 130- 117.
  • بابایی، پویان. (1394). علل گرایش به محور مقاومت در یمن، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 16 (2): 108-85.
  • التیامی­نیا، رضا و همکاران. (1395). بحران یمن: بررسی زمینه‌ها و اهداف مداخلات خارجی عربستان و آمریکا، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، 5 (18): 198-171.
  • دوستی، محمدمهدی. (1390). بررسی مقایسه‌ای سیاست عربستان در قبال تحولات عربی (مصر، بحرین، یمن و سوریه)، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 12 (46): 230-203.
  • رضایی، حسن. (1393). نگاهی به تحولات یمن؛ ریشه‌ها و عوامل، فصلنامه پژوهش‌های منطقه‌ای، 6: 20-7.
  • زالی، نادر. (1390). آینده‌نگاری راهبردی و سیاست‌گذاری منطقه‌ای با رویکرد سناریونویسی، فصلنامه مطالعات راهبردی، 14 (4).
  • ساعی، احمد. و مرادی، جهانبخش. (1390). معضلات فدرالیسم عراق، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 7: 58-31.
  • سمیعی اصفهانی، علیرضا و همکاران. (1394). ژئوپلیتیک هویت و تأثیر آن بر راهبرد امنیتی ایران و عربستان در بحران یمن، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، 5 (2): 27-1.
  • صادقی، حسین. و احمدیان، حسن. (1389). دگرگونی جایگاه منطقه‌ای یمن: امکانات و چالش‌ها، فصلنامه راهبرد، 19 (56): 280-251.
  • صفوی، سید حمزه. و بیژنی، مهدی. (1394). ریشه‌های ژئوپلیتیک تهاجم نظامی عربستان سعودی به یمن، فصلنامه آفاق امنیت، 8 (29): 149-122.
  • طاهری، سید مهدی. و حقی، محرم. (1391). واکاری صدور انقلاب اسلامی ایران و ثمرات آن، هشتمین همایش بین‌المللی «دکترین مهدویت».
  • علی پور، جواد. و قیطاسی، سجاد. (1395). تأثیر گفتمان اسلام سیاسی امام خمینی بر بیداری اسلامی یمن، مجموعه مقالات برگزیده همایش بین‌المللی گفتمان اسلام سیاسی امام خمینی (ره) و جهان معاصر، ج 1، صص 113-91.
  • علیزاده، عزیز و همکاران. (1391). سناریو نگاری یا برنامه‌ریزی بر پایه سناریوها، تهران: انتشارات اندیش­گاه آتی نگار.
  • فرازمند، محمد. (1390). انقلابی بزرگ در کشوری فقیر: گروگان‌گیری یک خیزش، همشهری دیپلماتیک، شماره 48.
  • فضائلی، مصطفی. (1395). مداخله نظامی در یمن از منظر حقوق بین‌الملل، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، 46 (1): 70-41.
  • فوزی، یحیی. (1391). علل شکل‌گیری و ماهیت جنبش‌های سیاسی در خاورمیانه؛ بررسی موردی جنبش سیاسی یمن، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 1 (1): 34-17.
  • مددی، جواد (1392). نظام فدرالیسم در یمن، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 56: 110-83.
  • مددی، جواد (1393). نقش انصارالله در رهبری تحولات یمن، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 15 (2): 56-33.
  • مددی، جواد (1394). چشم‌انداز انصارالله یمن، جنبش یا دولت؟، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 16 (4):130-103.
  • مددی، جواد. (1391). تحولات یمن و روند انتقال قدرت، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 13: 146-121.
  • مردوخی، بایزید. (1391). روش‌شناسی آینده‌نگاری، تهران: نشر نی.
  • نجات، سید علی و همکاران. (1395). راهبرد عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، 9 (33): 179-137.
  • نورمحمدی، مرتضی و همکاران. (1392). بررسی چالش‌های دولت-ملت‌سازی در یمن، مجله سیاست دفاعی، 21 (84): 97-69.
  • نیاکوئی، امیر. (1391). کالبدشکافی انقلاب‌های معاصر در جهان عرب، تهران: انتشارات میزان.
  • نیاکوئی، سید امیر. و اعجازی، احسان. (1395). واکاوی بحران امنیتی یمن؛ علل و زمینه‌ها (2011-2016) ، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 27: 62-39.
  • واعظی، محمود. (1392). انقلاب و تحول سیاسی در خاورمیانه، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.