آیندۀ نظم منطقه‌ای خاورمیانه در افق2030

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مطالعات خاورمیانه دانشگاه جامع امام حسین(ع)

2 استادیار مطالعات بین الملل دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

خاورمیانه با آشوب روبه‌روست. این آشوبناکی، خاورمیانه را با تراکم فزایندۀ بحران‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی روبه‌رو کرده است. این بحران‌ها، چالش‌های متعدد ژئوپلیتیکی را علیه همگرایی و در نتیجه کاهش اقتدار کشورهای منطقه سبب شده است. موضوعی که ضرورت و اهمیت ارائه تصویری از آیندۀ این چالش‌ها را برای مقابله با پیامدهای احتمالی ناشی از آنها برجسته کرده است. بنابه‌این ضرورت اساسی، این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش محوری است که آیندۀ محتمل نظم منطقه‌ای خاورمیانه در افق 2030 چگونه خواهد بود؟ این پژوهش که بنا به ماهیت خود اکتشافی است در راستای پاسخ به این پرسش با رویکردی آینده‌پژوهانه و تکنیک‌های آن مانند سناریونویسی فرآیندی 7 مرحله‌ای را اتخاذ کرده است. این روش، با بهره‌گیری از نظرات نخبگانی در راستای روایی بیشتر سناریوها و شناسایی آینده‌های محتمل، دارای مزیت‌های برجسته‌ی است. مهمترین یافته پژوهش که بیشترین تطابق و سازگاری را نیز با واقعیت نظم منطقه‌ای خاورمیانه در افق2030 دارد، افزایش مداخله قدرت‌های جهانی و همین‌طور افزایش تنش و تضاد در بین دولت‌های منطقه خاورمیانه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The future of the Middle East regional order in the horizon 2030

نویسندگان [English]

  • Farshid Farhadi 1
  • Mohammadreza Hedayati 2
1 Ph.D. Candidate in Middle East Studies, Imam Hussein University
2 Assistant Prof. of International Studies, Imam Hussein University
چکیده [English]

The Middle East is in chaos. This chaos has faced the Middle East with an increasing density of national, regional and international crises. These crises have posed numerous geopolitical challenges to convergence and, consequently, to the decline of regional power. This underscores the need and importance of providing a picture of the future of these challenges in order to address the potential consequences. Given this fundamental necessity, this study seeks to answer the central question of what are the possible future scenarios for Middle East regional order in the 2030 horizon? This research, which is exploratory in nature, has adopted a ten-step process in order to answer this question with a futuristic approach and its techniques such as screenwriting. This method has significant advantages by using elite opinions in order to validate more scenarios and identify possible futures. The most important finding of the study, which is most in line with the reality of the Middle East regional order in 2030, is the increase in the intervention of world powers, as well as increasing tensions and conflicts among the governments of the Middle East.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futures studies
  • Scenario Writing
  • Cross Impact Analysis
  • Middle East

مراجع

  • امینیان، بهادر.(1384). آمریکا و طرح خاورمیانه بزرگ: اهداف، ابزار و مشکلات، فصلنامه سیاست دفاعی، 12(48):7-26.
  • ایوب، محمد.(1394). خاورمیانه از فروپاشی تا نظم‌یابی، مترجم مهدی زیبائی و سجاد بهرامی مقدم، چاپ اول، تهران: پژوهشکده مطالعات استراتژیک.
  • باری، بوزان.(1381). خاورمیانه: ساختاری همواره کشمکش‌زا، ترجمه: احمد صادقی، فصلنامه سیاست خارجی، سال شانزدهم، شماره3، 680-633.
  • ترابی، قاسم و طاهری زاده، محمد ناصر.( 1398). روندهای مسلط منطقه‌ای و آینده نظم در خاورمیانه، فصلنامه مطالعات بین‌المللی،16(29):7-29.
  • دهشیار، حسین.(1391). هویت خاورمیانه‌ای ترکیه: تاکید منطقه‌ای، فصلنامه سیاست جهانی، 1(2): 172-145.
  • دهشیری، محمدرضا و شاه‌‌مرادی، حسین.(1399). عوامل تعیین‌کننده در سیستم امنیتی خاورمیانه براساس نظریه موازنه همه‌جانبه، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، 13(49): 108-75.
  • دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و دیگران.(1397). نظم امنیتی منطقه‌ای در خاورمیانه، چاپ اول، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
  • سمیعی، سعید و دیگران.(1399). سناریوهای بدیل عربستان سعودی در چشم انداز 2030، چاپ اول، تهران: موسسه افق آینده پژوهی استراتژیک.
  • سهرابی، محمد.(1393). سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه، فصلنامه روابط بین‌الملل، 7(25): 144-113.
  • قاسمی، فرهاد. (1390). نظریه‌های روابط بین الملل و مطالعات منطقه‌ای، چاپ اول، تهران: انتشارات میزان.
  • قاسمی، فرهاد.(1384). طرح مفهومی و نظری مطالعات منطقه‌ای در سیاست بین‌الملل، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، (67): 199-159.
  • کمپ، جفری و ساندرز، پائول.(1384). آمریکا، روسیه و خاورمیانه بزرگ: چالش‌ها و فرصت‌ها، ترجمه سید جواد صالحی، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای، 6(34): 96-63.
  • کمپ، جفری.(1384). جغرافیای استراتژیک خاورمیانه: منازعات و یافته‌ها، مترجم: سید مهدی حسینی متین، چاپ دوم، تهران: پژوهشکده مطالعات استراتژیک.
  • لاپیدوس، ایرا ماروین.(1376). تاریخ جوامع اسلامی از آغاز تا قرن هجدهم، ترجمه محمود رمضان‌زاده، چاپ اول، ناشر: آستان قدس رضوی.
  • لیک، دیوید و مورگان، پاتریک.( 1395). نظم‌های منطقه‌ای: امنیت سازی در جهانی نوین، مترجم: سید جلال دهقانی فیروزآبادی، چاپ سوم، تهران: پژوهشکده مطالعات استراتژیک.
  • نقیب‌زاده، احمد.(1390). تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل از پیمان وستفالی تا امروز، چاپ یازدهم، تهران: قومس.
  • Brun, Itai and Shapira Itai. (2020). On the Brink of Escalation: Multiple Challenges Demand a New Strategy, Published by: The Institute for National Security Studies (INSS).
  • Cordesman, Anthony. (2017). Islam, Terrorism, Stability and Conflict in the Middle East, Burke Chair in Strategy, Published by: Center for Strategic and International Studies (CSIS).

Rachel, Bronson. (2003). Challenges within the Muslim World, Director of Middle East Studies Council on Foreign Relations, Published by: Council on Foreign Relations (CFR).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار