دکترین پدافند غیرعامل با رویکرد پدافند هوایی (اصول و الزامات اساسی)

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران.

2 استادیار مدیریت راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران

3 استادیار مدیریت راهبردی دانشگاه پدافندهوایی خاتم الانبیا(ص)، تهران، ایران

4 دانشیار مدیریت راهبردی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران.

چکیده

پدافند هوایی نقش تعیین‌کننده‌ای در پیروزی در صحنه نبرد امروزی ایفا می‌نماید. در این بین، دکترین پدافند غیرعامل در پدافند هوایی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. از‌این رو، پژوهش حاضر در پی تبیین دکترین پدافند غیرعامل با رویکرد پدافند هوایی (اصول و الزامات اساسی) مبتنی بر روش آمیخته بوده است. گردآوری داده‌ها به روش کتابخانه‌ای و با استفاده از مطالعه اسناد و مدارک و میدانی  انجام شده است. نمونه آماری خبره‌ی انتخابی به تعداد 11 نفر جهت مصاحبه، از بین صاحب‎‌‌نظران موجود در تخصص‌های حوزه‌ی پدافندغیرعامل، پدافندهوایی و دکترین نظامی دارای سابقه‌ی خدمت در مشاغل راهبردی، فرماندهی و ستادی و در جایگاه شغلی سرلشکری به بالا و همطراز آن در سطوح سازمان‌های کشوری جایگاه 19 به بالا بوده است. همچنین نمونه آماری برای مرحله پرسشنامه از بین فرماندهان، مسئولان نظامی و غیرنظامی مربوط به پدافند عامل، پدافند غیرعامل در سطح نیروهای مسلح، کشور و سازمان‌های مرتبط که دارای ویژگی‌های مشخصی بودند، انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد و در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. نتایج پژوهش منتج به تبیین هشت اصل دکترین پدافند غیرعامل با رویکرد پدافند هوایی اعم از، اصل آمادگی، چابکی، تاب‌آوری، مبهم‌سازی، مصمون‌سازی، اشراف اطلاعاتی، آمایش دفاعی و بازدارندگی شد. همچنین الزامات اساسی برای هریک از اصول به تفکیک مشخص گردید. نتایج بخش کمی نیز نشان داد، اصل بازدارندگی، اشراف اطلاعاتی و مصون‌سازی بیشترین اهمیت را در بین سایر اصول دکترین پدافند غیرعامل با رویکرد پدافند هوایی داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Passive defense doctrine based on air defense approach (principles and fundamental requirements)

نویسندگان [English]

  • Hamid Hemmat 1
  • Seed Smaiel Shahr Aieni 2
  • Abolfazl Sepehri Rad 3
  • Vahid Riyazi 4
1 Ph.D. student at Supreme National Defense University and Strategic Research, Tehran, Iran
2 Assistant Prof. & Faculty Member of Supreme National Defense University and Strategic Research, Tehran, Iran
3 Assistant Prof. In Khatam-Al-Anbia University, Tehran, Iran
4 Associate Prof. in Strategic Management, Command and Staff University. Tehran. Iran.
چکیده [English]

Air defense plays a decisive role in victory in today's battle scene. Meanwhile, the doctrine of passive defense is very important in air defense. Therefore, the current research was based on the explanation of the doctrine of passive defense with the approach of air defense (principles and basic requirements) based on a mixed method. Data has been collected by library and field method. 11 people selected as a sample for the interview among experts in the field of passive defense, air defense and military doctrine, who serving in strategic, command and staff jobs as well as position of major general and above and equivalent in the public organizations. In addition, the statistical sample for the questionnaire was selected from commanders, military and civilian officials related to active defense, passive defense at the armed forces, the country and related organizations. Data analysis was done by Grounded Theory and in three stages of open, axial and selective coding. The results led to eight principles of the doctrine of passive defense based on air defense approach, namely, readiness, agility, resilience, obfuscation, immunization, intelligence aristocracy, defense training and deterrence. More therefore, the basic requirements for each principle were determined separately. Quantitative results showed the principle of deterrence, intelligence aristocracy and immunity are the most important among other principles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Passive defense doctrine
  • Air defense
  • Principles
  • Fundamental requirements"

مراجع

  • افشردی محمدحسین. (1390). تدوین رهنامه عملیاتی نیروهای زمینی ج.ا.ایران در نبرد همتراز و ناهم‏طراز و بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های آن.
  • امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی). مجموعه بیانات. قابل‌دسترسی در: Khamenei.ir.
  • دانش آشتیانی محمدباقر. (1388). اصول و روش تدوین دکترین نظامی. فصلنامه نظم و امنیت ملی. 2(3): 71- 17.
  • باقری افشردی محمدحسین. (1390). جزوه درسی دانشگاه عالی دفاع ملی. تهران.
  • باقری محمدحسن. (1393). طرح‌ریزی راهبرد نظامی در صحنه جنگ و عملیات. نشر دانشگاه عالی دفاع ملی(چاپ محدود). تهران.
  • باقری، محمدحسن، (1396). تدوین دکترین صحنه جنگ. تهران. انتشارات دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش.
  • تهامی، سید مجتبی. (1384). امنیت ملی دکترین، سیاست‌های دفاعی و امنیتی. (جلد2). تهران. انتشارات آجا با مشارکت دانشگاه دفاع ملی.
  • ثروتی. محسن و مظلومی علی. (1389). راهنمای آموزشی تدوین رهنامه. تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  • ثروتی محسن. (1391). راهنمای آموزشی تدوین دکترین، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  • جلالی، غلامرضا. و هاشمی فشارکی، سید جواد. (1394). پدافند غیر عامل در آیینه قوانین و مقررات. تهران: انتشارات سازمان پدافند غیر عامل.
  • جمشیدی، محمدحسین. (1383). مبانی و تاریخ اندیشه نظامی در جهان. تهران: انتشارات دافوس سپاه. دوره عالی جنگ.
  • چگینی، حسن. (1399). مدیریت راهبردی دفاعی. ویرایش دوم. تهران: انتشارات دافوس آجا.
  • حسن پور، حمید. (1399). پدافند غیر عامل. تهران: انتشارات دافوس آجا.
  • خانی، عبدالله. (1383). نظریه‌های امنیت ملی. تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر.
  • دانش آشتیانی، محمدباقر. (1388). اصول جهان ‌و پیش تدوین دکترین نظامی. فصلنامه نظم وامنیت انتظامی. 2(3): 72- 17.
  • دانش آشتیانی، محمدباقر. (1396). تدوین دکترین. جزوه درسی مقطع دکتری. دافوس آجا.
  • رحمتی، انشاا.... (1400). دانشنامه فلسفه اخلاق. انتشارات سوفیا. چاپ چهارم.
  • زهدی، یعقوب. (1394). سیاست دفاعی. نشر مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی. تهران.
  • زهدی، یعقوب. (1386). مقایسه سیاست دفاعی با راهبرد دفاعی و دکترین دفاعی. فصلنامه راهبرد دفاعی. 5(17): 31- 7.
  • شهرام، شاهرخ. (1398). رساله دکتری تدوین الگوی طرح جامع پدافند غیرعامل قرارگاه پدافند هوایی خاتم‏الانبیاء(ص)آجا در برابر تهدیدات ناهمطراز. دانشگاه دفاع ملی.
  • قنبری جهرمی، محمدحسین. (1394). طراحی رهنامه بازدارندگی همه‌جانبه ج. ا. ایران در چشم‌انداز بیست‌ساله کشور. تهران. مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
  • عبدالله خانی، علی. (1383): نظریه­های امنیت ملی. تهران. انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
  • قنبری جهرمی، محمدحسین. (1394). طراحی رهنامه بازدارندگی همه‌جانبه جمهوری اسلامی ایران در چشم‌انداز بیست‌ساله کشور.
  • قنبری جهرمی، محمدحسین.(1396). کلیاتی پیرامون دکترین نظامی. پژوهشکده دفاعی و امنیتی دانشگاه امام حسین(ع).
  • قنبری جهرمی، محمدحسین. (1386). دکترین نظامی. جزوه درسی. دافوس سپاه.
  • قنبری جهرمی، محمدحسین. (1394). طراحی رهنامه بازدارندگی همه‌جانبه جمهوری اسلامی ایران در چشم‌انداز بیست‌ساله کشور. تهران. نشر مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
  • گروه مولفین. (1399). آیین‏نامه مرجع نیروی پدافند هوایی آجا. مرکز مطالعات راهبردی و تدوین آیین نامه های نپاجا.
  • نوروزی، محمدتقی. (1385). فرهنگ دفاعی امنیتی. تهران. انتشارات سنا.
  • معمارزاده غلامرضا و پورشاسب عبدالعلی. (1386). الگوی مفهومی رهنامه نظامی. نشر مطالعات دفاعی راهبردی، شماره 30.
  • معینمحمد. (1383). فرهنگ لغات. تهران. انتشارات امیرکبیر.
  • نوذری فضل‌الله. (1391). رهنامه نبرد زمینی در محیط جنگ ناهمتراز با رویکرد دفاع همه‌جانبه. دانشگاه عالی دفاع ملّی. مقالات برگزیده همایش دفاع ملّی، دفاع همه‌جانبه.
  • نوذری فضل‌الله. (1392). دکترین نبرد زمینی در محیط جنگ ناهم تراز با رویکرد دفاع همه‌جانبه. مجله سیاست دفاعی. 22(85): 136- 89.
  • نوروزی محمد تقی. (1385). فرهنگ دفاعی – امنیتی. تهران. انتشارات سنا.
  • نوروزی محمدتقی. (1391). رهنامه دفاعی- امنیتی. تهران. بنیاد قرآن و عترت به سفارش مرکز مطالعات تحول.
  • Army, U. S. (2011). ADP 3-0 Unified Land Operations. Washington, DC: Headquarters, Department of the Army.
  • Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
  • Davies, P. H., & Gustafson, K. (2019). Intelligence and military doctrine: paradox or oxymoron?. Defence Studies, 19(1), 19-36.
  • Dempsey, M. E. (2013). Doctrine for the armed forces of the United States.
  • Larsdotter, K. (2019). Military strategy in the 21st century. Journal of Strategic Studies, 42(2), 155-170.
  • Long, A., & Green, B. R. (2015). Stalking the secure second strike: Intelligence, counterforce, and nuclear strategy. Journal of Strategic Studies, 38(1-2), 38-73.
  • Rodman, D. (2000). The Role of the Israel Air Force in the Operational Doctrine of the Israel Defense Forces: Continuity and Change. Air.
  • https//Researchgate.net/publ/Establishing the passive defense rul
  • https//uis.bragee.unit.no/Active vs. passive defense against a strategic attacker
  • https//pd.ihu.ac.ir/ passive defense quarterly

https//www.RAND.org/ Active and passive defense corporation

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار