شناسایی پیشران‌ها و عوامل کلیدی مؤثر در سناریوهای جنگ نرم محتمل علیه نیروهای مسلح ج.ا ایران

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا

2 مدرس دانشگاه هوایی شهید ستاری

چکیده

در عصر حاضر، جنگ چارچوب گفتمانی ویژه‌ای یافته و تغییر و تحولاتی اساسی داشته است، راهبردهای دشمنان خصوصاً آمریکای جهان­خوار به سمت رویکردهای هوشمند در قالب جنگ ‌نرم پیش رفته و نیروهای مسلح کشور یکی از اهداف ویژه­ی آنان در حوزه ضربه زدن به بدنه نظام پابرجای ج.ا.ایران می­باشد. این مقاله باهدف شناسایی سناریوهای جنگ نرم محتمل دشمن علیه نیروهای مسلح ج.ا.ایران و همچنین تبیین عوامل کلیدی مؤثر و پیشران­های بسترساز آن از طریق به‌کارگیری روش سناریونویسی و انجام مصاحبه با تعدادی از نخبگان سیاسی- امنیتی آشنا با موضوع در یک پنل خبرگی (گروه کانونی) به تعداد 10 نفر با رویکرد کاربردی- توسعه­ای انجام پذیرفته که ماحصل آن احصاء چهار سناریوی محتمل «تفرقه و تضاد»، «تحریم و ارتداد»، «فریب و فرافکنی» و «استحاله و نفوذ» و شناسایی 12 عامل کلیدی و پنج پیشران اصلی مؤثر و تعیین میزان تأثیرگذاری آن­ها بر هر سناریو به شرح ذیل می­باشد: مهم­ترین عوامل کلیدی­ اثرگذار بر سناریوها، هماهنگی و وحدت میان نیروهای مسلح و سطوح مختلف جامعه، وحدت و همدلی میان فرماندهان و مسئولین نظام حکومتی، هویت دینی و باورهای انقلابی، هماهنگی و وحدت بین کارکنان نیروهای مسلح به‌ویژه میان ارکان مختلف آن و استحاله دینی، فرهنگی، رفتاری و اجتماعی و مهم­ترین پیشران­های اثرگذار بر عوامل کلیدی­ به ترتیب اولویت اقتصادی، مدیریتی، اجتماعی و فرهنگی، سیاسی و نهایتاً علم و فناوری ارزیابی گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Identification of Key Factors and drivers Affecting Potential Soft War scenarios against the Armed Forces of Iran

نویسندگان [English]

  • hamid hemmat 1
  • Ali Farhadi 2
1 Command & Staff University
2 Satari University
چکیده [English]

In the present era, the framework of the discourse of war has undergone major changes; this has led the strategies of the enemies, especially the United States, to shift towards intelligent approaches in the context of soft war and the armed forces of Iran have been one of their special targets in order to offend Iran's regime. This paper aimed to identify potential Soft War scenarios against the armed forces of Iran, as well as to explain the key factors and drivers behind it through the use of scenario planning and conducting interviews with 10 political-security elites in an expert panel. At the end, four probable scenarios of “schism and conflict," "sanctions and apostasy," "deception and projection," "transformation and influence," and 12 key factors and five major effective proponents were identified; solidarity between armed forces and various levels of society, solidarity and trust between commanders and government officials, religious identity and revolutionary beliefs, solidarity and trust among the personnel of the armed forces, especially the solidarity among its various components, and the religious, cultural, behavioral and social transformation are the most important factors influencing the scenarios. The most important drivers influencing key factors were economic, managerial, social, cultural, political, and ultimately science and technology, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soft war
  • scenario planning
  • drivers
  • key factors
  • armed forces
  • Iran
  • اشرافی، مرتضی. (1385). تاریخ افکار سیاسی در غرب، قم: انتشارات قدس.
  • افتخاری، اصغر. (1385). کالبدشکافی تهدید، تهران: دانشگاه و پژوهشکده فرماندهی و ستاد.
  • افتخاری، اصغر. و شعبانی، ناصر. (1389). قدرت نرم و نبرد نامتقارن، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
  • امام خامنه‌ای(مدظله­العالی). مجموعه بیانات، قابل‌دسترسی در: www. khamenei.ir.
  • آقابخشی، علی. و افشاری­راد، مینو. (1386). فرهنگ علوم سیاسی، تهران: نشر چاپار.
  • باقری­چوکامی، سیامک. (1394). جنگ نرم (واکاوی مفهومی ‌و الگوهای راهبردی)، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • حسینی، سید حسین. (1390). ارتباط اقناعی از آموزه‌های عملی تا یافته‌های علمی، تهران: انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(ع).
  • دهقانی فیروز‌آبادی، سید جلال. (1390).  فناوری‌های قدرت در جنگ نرم، تهران: فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهاردهم، شماره 51.
  • ستاری­خواه، علی. (1393). آینده‌پژوهی و سناریونویسی کاربردی، تهران: انتشارات قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص).
  • شاه‌محمدی، عبدالرضا. (1382). وسایل ارتباطی، سربازان اصلی میدان جنگ‌های نوین؛
    تهران :فصلنامه پژوهش و سنجش، 10 (34).
  • شوارتز، پیتر. (1390). برنامه‌ریزی برای آینده در دنیایی با عدم قطعیت، ترجمه عزیز علیزاده، تهران: انتشارات مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی، موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
  • شیرازی، محمد. (1376). جنگ روانی و تبلیغات، مفاهیم و کارکردها، تهران: انتشارات نمایندگی ولی فقیه در سپاه.
  • ضیایی بیگدلی، محمد‌رضا. (1363). حقوق بین‌الملل عمومی، تهران: انتشارات کتابخانة گنج دانش.
  • عبدالله­خانی، علی (1388). طرح‌ریزی الگوی کلان امنیت نرم، فصلنامه مدیریت بحران، 2 (3و4).
  • عبدالله­خانی، علی. (1385). رویکردها و طرح های امریکایی در باره ایران، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعاتی ابرار معاصر.
  • عبدالله‌خانی، علی. و کاردان، عباس. (1390)، رویکردها و طرح‌های آمریکایی درباره ایران، تهران: انتشارت مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
  • گروه مطالعات جنگ نرم. (1388). جنگ نرم: از تهدید تا پاسخ، فصلنامه مدیریت بحران و وضعیت های اضطراری، 1 (3و4).
  • ماه‌پیشانیان، مهسا. (1386). راهکارهای آمریکا برای جنگ نرم با جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه تخصصی عملیات روانی، 5 (18).
  • متقی، ابراهیم. (1389). ارزیابی مقایسه‌ای تهدیدهای آمریکا در برخورد با ایران، فصلنامه آفاق، 3 (9).
  • متقی، ابراهیم. (1389). نشانه‌شناسی و تبارشناسی انقلاب‌های رنگی، فصلنامه مطالعات بسیج، شماره 46.
  • مک لین، ایان. (1381). فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، ترجمه حمید احمدی، تهران: نشر میزان.
  • مکارم شیرازى، ناصر. (1373). قرآن کریم،  قم: انتشارات دارالقرآن الکلیم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى)، چاپ دوم.
  • ممتاز، جمشید. (1377). حقوق بشر در تحولات بین‌المللی، تهران: نشر دادگستر.
  • نائینی، علی‌محمد. (1389). درآمدی بر ماهیت‌شناسی جنگ نرم، فصلنامه راهبرد دفاعی، 7 (28).
  • نصر، صلاح. (1380). جنگ روانی، ترجمه محمود حقیقت کاشانی، تهران: انتشارات سروش.
  • الیاسی، حسین. (1388). مقدمه‌ای بر ماهیت، ابعاد و مبانی تهدیدات نرم، مندرج در: قدرت نرم و جنگ نرم؛ ازنظریِ تا عمل، تهران: نشر ساقی.